Türkiyenin Yer Aldığı Fonlar

■ Anasayfa > Kurumsal > AB ve Proje Çalışmalarımız > Türkiyenin Yer Aldığı Fonlar

28 üyeli Avrupa Birliği (AB), insan hakları ve pazar ekonomisi konusunda ortak değerleri paylaşan ülkelerden oluşmaktadır. Gerek bu ülkelerin iç ekonomik ve sosyal gelişmelerine destek olmak gerekse ülkelerarası gelişmişlik düzeyini dengelemek amacıyla hibe ya da kredi şeklindeki çeşitli mali araçlar halinde önemli miktarlarda kaynak harcamaktadır. AB, aynı zaman gerekli gördüğü hallerde üçüncü ülkelere de mali yardımlarda bulunmaktadır.

Bunların yanı sıra, AB’ye üye olmak için başvuran ve resmi olarak adaylığı tanınmış ülkelere de özel mali destekler verilmektedir. 1999 yılı Helsinki Zirvesinde adaylık statüsü kazanan Türkiye ile birlikte mevcut beş aday (İzlanda,Makedonya, Karadağ, Sırbistan, Türkiye) ve 1 katılımcı (Hırvatistan) ülke, katılım öncesi yardım adı verilen artırılmış bir mali yardımdan faydalanmaktadır. Ayrıca henüz adaylık statüsü kazanmamış olup Avrupa’da yer alan ve adaylığı çok kısa vadede muhtemel görülen üç potansiyel aday ülke de (Arnavutluk, Bosna Hersek ve Kosova) aynı mali yardım kapsamına girmektedir. Söz konusu yardımlar, ülkelere AB üyeliği sürecinde AB müktesebatına uyum ve uygulama yönünde ülke tarafından alınması gereken siyasi, ekonomik, yasal ve idari tedbirler için mali kaynak sunmaktadır.

Türkiye-AB arasındaki mali işbirliği ilişkisi adaylık öncesi ve sonrası olmak üzere iki ayrı süreçte değerlendirilebilir.

1. Adaylık Öncesi Mali Yardımlar (1964-1999)

1964–1995: 1963 tarihli Türkiye-AT Ortaklık Anlaşmasından 1996 yılında imzalanan Gümrük Birliği’ne kadar geçen süre Türkiye’nin mali yardımlardan mali protokoller aracılığıyla yararlandığı bir dönemdir. Bu dönemde çoğu kredi niteliğinde toplam 1 milyar avro kullanılmıştır.

1996–1999: Türkiye ile AT arasında bir Gümrük Birliği tesis edilmesinden adaylık statüsü kazandığımız 1999 yılına kadar olan dönemde Gümrük Birliği’ne bağlı yeni ihtiyaçların karşılanmasına yönelik yardımları içermektedir. Bu dönemde çoğu kredi şeklinde kullanılan toplam yardım 755,3 milyon avro tutarındadır.

Bununla birlikte, Türkiye 90’lı yıllarla beraber Avrupa-Akdeniz ortaklığı bünyesinde finanse edilen MEDA (Mediterranean Economic Development Area) programı altındaki hibe nitelikli fonlardan yararlanmıştır. 1996–1999 dönemine yönelik MEDA-I Programı kapsamında destek sağlanan 55 proje için Türkiye’ye 376 milyon avro taahhüt edilmiştir. Bunun yanı sıra, Birlik üyesi olmayan Akdeniz ülkelerine Avrupa Yatırım Bankasından kredi sağlanması amacıyla oluşturulan EUROMED sistemi altında, Türkiye’ye 1997–1999 dönemi için 205 milyon avro tutarında kredi sağlanmıştır.

2. Adaylık Sonrası Dönem (2000-2006)

1999 yılında aday ülke konumuna gelen Türkiye, 2001[1] sonu itibarıyla hibe nitelikli fonlardan tek bir çerçeve altında yararlanmaya başlamıştır. Buna göre, Türkiye'ye adaylık sürecindeki yasal ve kurumsal düzenlemeleri yapabilmesi için projeler yoluyla yıllık 177 milyon avro verilmesi öngörülmüştür. 2002-2006 döneminde Türkiye yaklaşık 1,3 milyar avroluk fonu toplam 164 proje için kullanmıştır.

2002-2006 Döneminde Türkiye Tarafından Kullanılan AB Mali Yardımları (milyon avro)

Yıl	2002	2003	2004	2005	2006	TOPLAM
Bütçe	126	144	250	300	500	1.320
Proje Adedi	18	28	38	35	45	164

Söz konusu fonlar kurumsal yapılanma (%30), AB müktesebatına uyum (%35) ile ekonomik ve sosyal uyumun (%35) temini için kullanılmıştır. Fonlar Türkiye’yi Topluluk programlarına katılım için de hazırlamayı amaçlamıştır.

Katılım Öncesi Yardımlar, Katılım Ortaklığı Belgesindeki öncelikler ve Ulusal Programda yer alan taahhütlerin gerçekleştirilmesi için kullanılmıştır. Bununla birlikte, ekonomik ve sosyal uyum kapsamındaki projelerin “Ön Ulusal Kalkınma Planı"ndaki stratejik çerçeveye uyması şartı aranmıştır.

Avrupa-Akdeniz ortaklığı çerçevesindeki MEDA-II Programı bu süreçte de devam etmiş olup, 2000–2006 döneminde kullanılmak üzere Türkiye için ayrılan miktar 890 milyon avrodur. Türkiye adaylık statüsünü aldıktan sonra 2002 yılından itibaren MEDA kapsamı dışında bırakılmıştır.

Avrupa Birliği bu süreçte mali yardımların ülke içinde etkin ve etkili şekilde kullanılması ve denetlenmesi için Türkiye’den bir Merkezi Olmayan Uygulama Sisteminin kurulmasını talep etmiştir. 2001/41 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile kurulan sistemin[ temel aktörleri; Ulusal Mali Yardım Koordinatörü, Mali İşbirliği Komitesi, Ulusal Fon ve Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, Ortak İzleme Komitesi ve Merkezi Finans ve İhale Birimi olarak belirlenmiştir.

Bu dönemde Türkiye reform sürecinin yarattığı ivmeyle, Ekim 2005 tarihinde Avrupa Birliği ile katılım müzakerelerine başlamıştır. Üyeliğe uzanan yolda atılan bu adım gerek reformların gerekse bu reformları desteklemek üzere sağlanan mali yardımların nitelik ve niceliğini değiştirmiştir. Enerjiden ulaşıma, halk sağlığından tarıma kadar çok farklı ve kapsamlı alanlarda AB’ye uyumu amaçlayan müzakere süreciyle birlikte, toplumun pek çok kesimini etkileyen yasal ve idari değişiklikler artarak devam etmiştir. Bu nedenle toplumu söz konusu değişikliklere hazırlamak üzere sağlanan mali yardım miktarında da geçmiş döneme kıyasla ciddi bir artış olmuştur.

A. KATILIM ÖNCESİ MALİ YARDIM ARACI (IPA)

Avrupa Komisyonu, 2007 yılı itibariyle aday ülkelere yapacağı mali yardımların çerçevesini belirlemek üzere yeni bir düzenlemeye gitmiş ve daha önceden farklı programlar altında yürütülen mali yardımlar tek bir program altına düzenlenerek "Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) adını almıştır.

IPA I (2007-2013)

2003 yılı içinde Türkiye’ye 300 milyon Avro olan mali yardım, 2005 yılında 500 milyona çıkmış olup, IPA I’den 2007–2013 yılları arasında tüm aday ülkelere, 10,1 milyar Avro ayrılmıştır. Bu tutarın yaklaşık yarısını oluşturan 4,9 milyar Avro, nüfus ve yüzölçümü büyüklüğü dikkate alınarak Türkiye için ayrılmıştır. Katılım Öncesi Mali Araç (IPA) olarak adlandırılan bu yeni düzenleme ile AB, aday ülkeleri tam üyeliğe hazırlamayı amaçlamıştır.

Bu çerçevede 2007-2013 Dönemini kapsayan IPA I’in toplamda beş bileşeni bulunmaktadır:

1- Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi

2- Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği

3- Bölgesel Kalkınma

4- İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi

5- Kırsal Kalkınma

BİLEŞEN	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	TOPLAM
I.Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma	256,7	256,1	239,6	217,8	231,3	227,5	238,5	1.667,5
II. Sınır Ötesi İşbirliği	2,1	2,9	3,0	3,1	5,1	2,2	2,2	20,6
III. Bölgesel Kalkınma	167,5	173,8	182,7	238,1	293,4	356,1	366,9	1.778,4
IV. İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi	50,2	52,9	55,6	63,4	77,6	83,2	91,2	474,1
V. Kırsal Kalkınma	20,7	53,0	85,5	131,3	172,5	187,4	204,2	854,6
TOPLAM	497,2	538,7	566,4	653,7	779,9	856,3	903,0	4.795,2

2007-2013 IPA Dönemi AB Mali Yardımının Aday ve Potansiyel Aday Ülkelere Göre Dağılımı

ÜLKE	Yüzölçümü (km²)	Avro/km²	Nüfus-2006	Avro/Kişi	TOPLAM (Milyon Avro) (2007-2013)	Oran
Hırvatistan	56.594	17.634	4.443.000	224.6	998	10.0%
Makedonya	25.713	23.918	2.039	301.6	615	6.2%
Türkiye	783.562	6.119	72.520.000	66.1	4795	48.2%
Arnavutluk	2.875	206.957	3.149.000	188.9	595	6.0%
Bosna Hersek	1.209	12.810	3.843.000	170.7	656	6.6%
Karadağ	13.812	17.087	624.000	378.2	236	2.4%
Sırbistan	77.474	17.890	7.425.000	186.7	1386	13.9%
Kosova	10.887	58.326	2.070.000	306.8	635	6.4%
İzlanda*					30	0.3%
TOPLAM	1,022,126	9,489	96,113,000	103,5	9944	100%

2002 - 2013 Yılları Arasında Uygulanan Hibe Programları
2002-2013 yılları arasında sosyal içerikli konularda 62 farklı hibe programı kapsamında sivil toplum kuruluşları tarafından geliştirilmiş (odalar, il özel idareleri, dernekler, vakıflar, belediyeler, kooperatifler, üniversiteler, sendikalar, köye hizmet götürme birlikleri vb.) 3176 projeye finansman sağlanmıştır.

Program ve Yılı	Hibe Programı	Hibe Programını Uygulayan Kuruluş	Projelere Tahsis Edilen Bütçe (avro)	Proje Sayısı
Katılım Öncesi Mali Yardım 2002 Yılı Programı	Aktif İşgücü Piyasaları Yeni Fırsatlar Hibe Programı	Türkiye İş Kurumu	31.956.649,89	245
Katılım Öncesi Mali Yardım 2003 Yılı Programı	STK'lar ile Kamu Diyalogunun Artırılması Hibe Programı	Avrupa Birliği Bakanlığı	483.719,16	11
Katılım Öncesi Mali Yardım 2004 Yılı Programı	Sivil Toplumun Güçlendirilmesi Hibe Programı	Sivil Toplum Geliştirme Merkezi	675.356,24	34
Katılım Öncesi Mali Yardım 2004 Yılı Programı	Sosyal Diyalogun Güçlendirilmesi Hibe Programı	Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı	1.672.732,67	26
İdari İşbirliği Programı	Sivil Toplum Diyalogu:Bilgi Köprüleri Hibe Programı	Avrupa Birliği Bakanlığı	2.061.340,65	28
Katılım Öncesi Mali Yardım 2004 Yılı Programı	Sürdürülebilir Kalkınmanın Desteklenmesi Hibe Programı	Kalkınma Bakanlığı	912.015,89	23
Katılım Öncesi Mali Yardım 2004 Yılı Programı	Kültürel Hakların Desteklenmesi: Yayıncılık Destek Hibe Programı Kültürel Girişimler Hibe Programı	Kültür ve Turizm Bakanlığı	1.462.633,38	25
Katılım Öncesi Mali Yardım 2005 Yılı Programı	Katılım Öncesi Süreçte STK'ların Güçlendirilmesi : Kadın Hakları Hibe Programı Engelli Hakları Hibe Programı Tüketici Hakları Hibe Programı Çocuk Hakları Hibe Programı Çevrenin Korunması Hibe Programı Sivil Toplum Diyalogu: Kentler ve Belediyeler Hibe Programı	Avrupa Birliği Bakanlığı	5.277.641,30	93
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	Üniversiteler Hibe Programı Meslek Örgütleri Hibe Programı Gençlik STK'ları Hibe Programı	Avrupa Birliği Bakanlığı	19.294.805,56	119
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	Aktif İstihdam Tedbirleri Hibe Programı	Türkiye İş Kurumu	15.994.821,26	101
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	Türkiye'de Sivil Toplumun Desteklenmesi: Katılımcı Demokrasi için Yerel Hareket	Sivil Toplum Geliştirme Merkezi	399.997, 69	47
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	AB-Türkiye Odaları Forumu	TOBB-Eurochambers	2.248.788,39	22
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	Türkiye'de Sivil Toplumun Güçlendirilmesi: Sivil Topluma Bütüncül Yaklaşım ve Katılımcı Projeler	Sivil Toplum Geliştirme Merkezi	499.836,23	21
Katılım Öncesi Mali Yardım 2003 Yılı Programı	Samsun-Kastamonu-Erzurum Bölgesel Kalkınma Programı: Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı Küçük ve Orta Boy İşletmeler (KOBİ) Hibe Programı Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı	Kalkınma Bakanlığı	48.274.198,74	396
MEDA Programı 2001	Doğu Anadolu Bölgesel Kalkınma Programı: Turizm ve Çevre Hibe Programı Tarım ve Kırsal Kalkınma Hibe Programı Sosyal Kalkınma Hibe Programı KOBİ Hibe Programı	Kalkınma Bakanlığı	29.047.351,96	309
MEDA Programı 2005	Euro-Med Youth III Programme	Ulusal Ajans	317.071,85	10
Katılım Öncesi Mali Yardım 2004 Yılı Programı	Ağrı-Kayseri-Konya-Malatya Bölgesel Kalkınma Programı Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı KOBİ Hibe Programları Küçük Ölçekli Altyapı Hibe Programı	Kalkınma Bakanlığı	84.915.823,27	510
Katılım Öncesi Mali Yardım 2005 Yılı Programı	Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Programı Yerel Kalkınma Girişimleri Hibe Programı KOBİ Hibe Programı Turizm ve Çevre Altyapısı Hibe Programı	Kalkınma Bakanlığı	24.000.000	213
Katılım Öncesi Mali Yardım 2003 Yılı Programı	Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği I	Kalkınma Bakanlığı	456.190,20	9
Katılım Öncesi Mali Yardım 2004 Yılı Programı	Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği II	Kalkınma Bakanlığı	462.646,11	13
Katılım Öncesi Mali Yardım 2005 Yılı Programı	Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği III	Kalkınma Bakanlığı	454.242,63	13
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	Bulgaristan ile Sınır Ötesi İşbirliği IV	Kalkınma Bakanlığı	620.666,90	17
Katılım Öncesi Mali Yardım 2006 Yılı Programı	Sel Riskinin Azaltılması: Sosyal Destek Hibe Programı Fiziksel Planlama ve Yatırım Hibe Programı	GAP İdaresi	14.999.999,83	37
IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi	Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi	Milli Eğitim Bakanlığı		45
IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi	Kayıtlı İstihdamın Teşvik Edilmesi Projesi	Sosyal Güvenlik Kurumu	9.317.650,51	42
IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi	Kadın İstihdamının Desteklenmesi Projesi	Türkiye İş Kurumu	24.505.625,38	135
IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi	Genç İstihdamının Güçlendirilmesi	Türkiye İş Kurumu	24.308.787,69	128
IPA-I Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma	İstanbul 2010 Kültür Başkenti Hibe Programı	İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı	1.519.597, 40	11
IPA-IV İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi	Okul Öncesi Eğitimin Güçlendirilmesi	Milli Eğitim Bakanlığı	5.233.380,48	75
IPA-I Geçiş Dönemi Desteği ve Kurumsal Yapılanma	Voc-Test Merkezleri	Mesleki Yeterlilik Kurumu	6.618.993,68	26
IPA-I İnsan Kaynaklarının Güçlendirilmesi	Özellikle Kız Çocuklarının Okullaşma Oranının Artırılması	Milli Eğitim Bakanlığı	9.882.287,16	89
Katılım Öncesi Mali Yardım 2007-2013	Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı	Avrupa Birliği Bakanlığı	1.036.908,80	9
Katılım Öncesi Mali Yardım 2007 Yılı Programı	Sivil Toplum Diyalogu II: Mikro Hibe I&II	Avrupa Birliği Bakanlığı	276.576,84	57
Katılım Öncesi Mali Yardım 2007 Yılı Programı	Sivil Toplum Diyalogu II: Kültür Sanat	Avrupa Birliği Bakanlığı	2.221.068,51	19
Katılım Öncesi Mali Yardım 2007 Yılı Programı	Sivil Toplum Diyalogu II: Tarım Balıkçılık	Avrupa Birliği Bakanlığı	2.796.219,82	23
Katılım Öncesi Mali Yardım 2008 Yılı Programı	AB-Türkiye Kültürlerarası Diyalog: Kültür ve Sanat Hibe Programı	Kültür ve Turizm Bakanlığı	1.802.391,80	17
Katılım Öncesi Mali Yardım 2008 Yılı Programı	Müzeler Hibe Programı	Kültür ve Turizm Bakanlığı	2.030.097,00	21
Katılım Öncesi Mali Yardım 2008 Yılı Programı	Sivil Toplum Örgütleri Arasında Diyaloğun Geliştirilmesi Hibe Programı	Sivil Toplum Geliştirme Merkezi	797.508,17	23
Katılım Öncesi Mali Yardım 2008 Yılı Programı	Yerel Düzeyde Sivil Katılımın Güçlendirilmesi Hibe Programı	Sivil Toplum Geliştirme Merkezi	199.575,90	23
Katılım Öncesi Mali Yardım 2009 Yılı Programı	Türkiye'nin Az Gelişmiş Bölgelerindeki Kadınların ve Kadın STK'larının Güçlendirilmesi Hibe Programı	GAP Bölge Kalkınma İdaresi	2.951.901,74	36
Katılım Öncesi Mali Yardım 2009 Yılı Programı	Özürlülerin Toplumsal Entegrasyonun Geliştirilmesi Hibe Programı	Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı	1.931.617,36	23
Katılım Öncesi Mali Yardım 2009 Yılı Programı	Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Hibe Programı	Milli Eğitim Bakanlığı	2.603.609,44	31
Katılım Öncesi Mali Yardım 2009 Yılı Programı	Sivil Toplum Diyaloğu-AB Türk Odaları Forumu II AB-Türkiye Odaları Ortaklık Hibe Programı	TOBB-Eurochambers	2.520.000.000	21

IPA II (2013-2020)
Komisyon ve Türkiye, yeni Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA II) kapsamındaki mali yardıma ilişkin önceliklerini oluşturmuş ve Endikatif Strateji Belgesinde Türkiye'nin 2014-2020 dönemi için önceliklerine yer vermiştir. Bu önemli belge, Temmuz ayında IPA komitesine sunulmuş ve 26 Ağustos'ta kabul edilmiştir. Hukukun üstünlüğü ve temel haklar, iç işleri ve sivil toplum alanlarındaki reformların, IPA I ile kıyaslandığında daha fazla ödenek alması öngörülmektedir.

Eğitim, istihdam ve sosyal politikalar söz konusu belgedeki diğer öncelikler arasındadır. IPA II, çevre, taşımacılık ve enerji sektörlerinde kaynak etkinliği ile düşük karbon ekonomisine yönelik kalkınmayı teşvik edecek ve Türkiye ile AB arasında ara-bağlantısallığı artırmaya odaklanacaktır. Tarım ve kırsal kalkınma alanlarında, gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı politikası ile tarım ve balıkçılık alanında çalışmalar yoğunlaşacaktır. Bu öncelikler, yapısal reformları destekleyen, daha hedef odaklı yardıma olanak veren ve mali işbirliğinin etkisini artıran sektör programlarına temel teşkil edecektir.

Katılım Öncesi Yardım Aracı – IPA I’in 2007-2013 yıllarını kapsayan ilk döneminde mali yardımların çerçevesini oluşturan beş bileşeni korunarak mali yardımlara yön verecek beş politika alanına dönüştürülmüştür.

Bu beş politika alanı içinde ise çeşitli başlıklar altında sektörler ve alt-sektörler belirlenerek Avrupa Birliği Bakanlığı ile birlikte konuyla ilgili Bakanlıkların sorumluluğuna verilmiştir. İlgili sektör ve alt-sektörler altında yer alan proje faaliyetleri sektör sorumlusu kurumlar (lead institutions) tarafından koordine edilecektir.

IPA-II Altında Yer Alan 5 Bileşen

1. AB Üyeliğine Geçiş Süreci ve Kapasite Geliştirme:

Bu politika alanında, AB müktesebatının benimsenmesi, politik ve ekonomik ölçütlerin yerine getirilebilmesi amacıyla kurumların kapasitelerinin artırılması, ilgili birimler arasında eşgüdüm ve işbirliğinin geliştirilmesi ile yararlanıcı ülkenin çeşitli müktesebat başlıkları altında müktesebatı uygulamaya yönelik kurumsal kapasitesini geliştirmeyi hedeflemektedir. AB fonları ile geliştirilebilecek projelerin büyük bölümü bu politika alanı altında yer almaktadır. Bu başlık altında:

• Yönetişim ve Kamu Yönetimi,

• Sivil Toplum, Müktesebata Uyum Desteği,

• Birlik Program ve Ajanslarına Destek, Yargı,

• Temel Haklar,

• Göç ve İltica,

• Entegre Sınır Yönetimi ve Organize Suçlarla Mücadele alanlarında destekler verilmektedir.

2. Bölgesel Kalkınma:

Bu politika alanında, aday ülkelerin, bölgeleri arasındaki gelişmişlik farklılıklarını gidermeleri, özellikle ulaştırma ve çevre alanında projeler geliştirmeleri amaçlanmakta ve ulaştırma, çevre (su, atık su ve hava kalitesi konuları), enerji (yenilenebilir ve enerji verimliliği konuları), eğitim, sağlık altyapıları ve bilişim teknolojileri dahil KOBİ’ler desteklenmektedir.

3. İstihdam, Sosyal Politika ve İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi:

Bu politika alanın amacı, aday ülkeleri Avrupa İstihdam Stratejisi ve Lizbon Stratejisi çerçevelerinde Avrupa Sosyal Fonuna hazırlamak, bu amaçla uygun yapıları ve sistemleri kurmaktır. Bunlar yapılırken Topluluğun istihdam, kadın-erkek eşitliği, sosyal içerme ve eğitim alanındaki ilkelerinin gözetilmesi öngörülmektedir.

Bu kapsamda, istihdama erişim, sosyal içerme, insan sermayesine yatırım (eğitim-sağlık) gibi alanlardaki faaliyetleri desteklenmektedir.

4. Tarım ve Kırsal Kalkınma:

Bu politika alanında, tarımsal işletmelere destek verilmesi, tarım ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması, ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesi ve üretici birliklerine teknik destek verilmesi amaçlanmaktadır.

5. Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği:

Bölgesel ve Sınır Ötesi İşbirliği politika alanında, yararlanıcı ülkenin diğer yararlanıcılar ile veya üye devletlerle bölgesel, bölgelerarası ve sınır ötesi işbirliği konularını desteklenmektedir. Bu kapsamda:

Karadeniz Havzasında Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2014-2020 nihai taslakları onay için Avrupa Komisyonu’na gönderilmiştir.

Bulgaristan-Türkiye Sınır Ötesi İşbirliği Programı 2014-2020 çalışmaları devam etmektedir.

B. TÜRKİYE'NİN KATILDIĞI TOPLULUK PROGRAMLARI

Avrupa Birliği politikalarına destek sağlayacak önemli alanlarda ve belirli süreler için uygulanan çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır.

Ekonomik ve sosyal birliğini hedefleyen 27 ülkeden oluşan AB'de çeşitli alanlarda işbirliğini teşvik etmek ve ilgili alanlardaki uygulamaları yakınlaştırmak için çeşitli Birlik Programları bulunmaktadır. Üye ülkelerin hepsi için zorunlu olan bu Birlik Programlarının önemli bir bölümü aday ülkeler ve Balkan Ülkeleri gibi AB'nin yakın olduğu ülkelere de açık bulunmaktadır.

Türkiye'de aday ülke sıfatı ile bu Birlik Programlarına katılım sağlamaktadır.

Türkiye'nin aday ülkelere açık olan Birlik Programlarına katılım prosedürü şu şekilde gerçekleşmektedir:

• Avrupa Komisyonu ya da ilgili Kurum/Kuruluşumuz Birlik Programına katılım için niyet beyan eder,

• Programın konusu ile ilgili Kurum/Kuruluş ile söz konusu Birlik Programı'na katılım AB Bakanlığı tarafından koordine edilir,

• Programa katılıma ilişkin gereken altyapı oluşturulur,

• Katılımın resmi belgesi olan Mutabakat Zaptı (MoU), Türkiye ve Avrupa Birliği arasında imzalanır,

• Katılım Bakanlar Kurulu Kararınca onaylanır ve Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla süreç başlar.

2007-2013 Dönemi Türkiye'nin Katıldığı Birlik Programları

Hayatboyu Öğrenme Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı)

Birlik düzeyinde mesleki eğitim de dahil olmak üzere öğrenme faaliyetlerini yaşam boyu bir aktivite haline getirmeyi amaçlamaktadır.

Gençlik Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı)

Bilgi, eğitim ve fırsatlar sağlayarak, gençlerin ve gençlik çalışanlarının çıkarları için çalışmaktadır.

Araştırma ve Teknolojik Gelişme Alanında Yedinci Çerçeve Programı (TÜBİTAK)

AB'nin sivil Ar-Ge alanındaki temel destek programıdır. Ar-Ge, Ar-Ge altyapıları ve araştırmacı destekleri de dahil olmak üzere geniş bir destek portföyü bulunmaktadır.

Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı)

Girişimcilik - Program, KOBİ'lerin yenilikçi ve yüksek kaliteli ürünler geliştirmelerini desteklemek üzere tasarlanmıştır.

Bilgi Toplumu - Rekabetçi ve yenilikçi bir bilgi toplumunun gelişiminin hızlandırılması, tek Avrupa bilgi alanının geliştirilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin topluma yaygınlaştırılması ve etkin kullanımının sağlanması amaçlanmaktadır.

Progress Programı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

Program 5 bölümden oluşmaktadır: istihdam, sosyal koruma ve içerme, çalışma şartları, ayrımcılıkla mücadele ve çeşitlilik, toplumsal cinsiyet eşitliği.

Kültür Programı(Kültür ve Turizm Bakanlığı)

Programın genel amacı, Avrupa vatandaşlığı oluşumunu teşvik ederek ve programda yer alan ülkelerde ortak kültürel alanı temel alan sanatçılar, kültürel aktörler ve kültür kurumları arasındaki kültürel işbirliğini arttırarak Avrupalılar tarafından paylaşılan kültürel alanın geliştirilmesini sağlamaktır.

2007-2019 Yılları İçin Avrupa Kültür Başkentleri Eylemi

Avrupa kültürünün korunması ve Avrupa kimliğinin güçlendirilmesini amaçlamaktadır.

Fiscalis 2013 Programı (Maliye Bakanlığı)

Genel amacı iç pazarın vergilendirme sisteminin ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek düzenli

olarak işlemesini sağlamak ve iyileştirmektir.

Gümrük 2013 Programı (Gümrük Müsteşarlığı)

Programın amacı gümrük alanında iç pazarın etkin biçimde işlemesine yönelik olarak üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir.

2014-2020 Döneminde Türkiye'nin Katıldığı Birlik Programları

Türkiye, aşağıdaki AB programlarına ve ajanslarına aktif olarak katılmaktadır: Yedinci Araştırma Çerçeve Programı, Gümrük, Fiscalis, Rekabet Edebilirlik ve Yenilikçilik Çerçeve Programı, Progress Programı, Kültür Programı, Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Eylem Programı. Türkiye, yakın zamanda bir kaç program için yeni anlaşmalar imzalamıştır veya imzalama sürecindedir: Ufuk 2020, Erasmus+, İşletmelerin ve Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Rekabet Edebilirliği, Yaratıcı Avrupa ile İstihdam ve Sosyal Yenilik. Türkiye, Avrupa Çevre Ajansı Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi'ne katılım sağlamaktadır.

ERASMUS+ Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı) :

Avrupa Birliği Komisyonu tarafından 2007-2013 yılları arasında yürütülen ve 2014 yılı itibariyle sona eren Hayatboyu Öğrenme Programı kapsamında yükseköğretim alanında sağlanan hibe destekleri 2014-2020 yılları arasında Erasmus+ Programı altında da devam edecektir.

Erasmus+ Programı, eğitim, gençlik ve spor alanlarında yeni ihtiyaçlara yönelik Avrupa 2020 Stratejisi hedeflerine uygun olarak farklı sektörler arasında işbirliğini teşvik eden daha etkili araçlar sunmayı amaçlamaktadır.

http://www.ua.gov.tr

HORIZON 2020 Programı: AB’nin Ar-ge projelerine ve Araştırma kurumlarına verilen mali programıdır.

Horizon 2020 kapsamında, Araştırma Merkezi tarafından yürütülen faaliyetlerin yanı sıra 3 temel öncelik belirlenmiştir:

Bilimde Mükemmeliyet, daha önce 7. ÇP bünyesinde finansman sağlanan Avrupa Araştırma Konseyi, Yeni ve Gelişen Teknolojiler, Marie Curie Eylemleri ile Araştırma Altyapılarından oluşmaktadır.

Endüstriyel Liderlik ise programın özellikle KOBİ’lere yönelik ayağını oluşturmaktadır. 3 bileşene sahiptir:

Kolaylaştırıcı ve Endüstriyel Teknolojilerde Liderlik

Risk Finansmanına Erişim

KOBİ’lerde Yenilik

Programın en geniş önceliği olan Toplumsal Sorunlar ise öznel eylemlere sahip 7 bileşene sahiptir. Bunlar;

Sağlık, Demografik Değişim ve Refah

Gıda Güvenliği, Sürdürülebilir Tarım, Deniz ve Denizcilik Araştırmaları ve Biyoekonomi

Güvenli, Temiz ve Verimli Enerji

Akıllı, Yeşil ve Bütünleşmiş Ulaşım

İklim Hareketi, Kaynak Verimliliği ve Hammadde

Değişen dünyada Avrupa: Kapsayıcı, Yenilikçi ve Reflektif Toplumlar

Kapsayıcı, Yenilikçi ve Güvenli Toplum bileşenleridir.

Bunların yanı sıra, mükemmeliyetin yaygınlaştırılması ve katılımın artırılması, Toplum için ve toplumla birlikte bilim başlıklarında da finansman sağlanacak, Avrupa Yenilik ve Teknoloji Enstitüsü ile Euratom’a da mali destek verilecektir.

Temel hedefleri:

• Ar-Ge yatırımı yolu ile ekonomik krizden kurtulmak,

• İstihdam yaratmak ve büyümeyi teşvik etmek,

• Avrupa’nın küresel liderliğini sağlamak,

7.Çerçeve Programı’nın devamı niteliğindedir. İçinde geçmiş dönemlerde ayrı ayrı uygulanan 6 tane Araştırma-Geliştirme Programını barındırmaktadır.

HORIZON 2020 projeleri araştırma-geliştirme niteliğinde projeler olup, belediyeler daha çok projelere uygulama (demonstrasyon) kapsamında katılabilmektedir. AB üye ülkeleriyle oluşturulacak konsorsiyum ile projeye başvuru yapılması gerekmektedir.

http://www.h2020.org.tr

Creative Europe Programı 2014-2020 (Yaratıcı Avrupa):

Avrupa Komisyonu’nun Kültür, Medya ve Media Mundus programlarını tek bir çatı altında topladığı programdır. Kültür ve yaratıcı sektörlerde çalışanlar için kolay erişilebilir, basit ve kullanışlı bir çıkış kapısı olması beklenmektedir.

Programın amaçları:

Avrupa’nın kültür ve dil çeşitliliğinin korunarak ve desteklenerek ileriye taşınması,

Akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı büyümeyi teşvik amacıyla kültürel ve yaratıcı sektörlerin rekabet gücünün güçlendirilmesidir.

Türkiye, programa 2015 yılı itibariyle katılabilecektir.

http://ec.europa.eu/programmes/creative-europe

COSME 2014-2020

Girişimciler, işletmeleri destekleyen kurum ve kuruluşlar ve KOBİ’ler Avrupa KOBİ’lerinin rekabetçiliğini geliştirmeyi amaçlayan COSME Programı;

Girişimciliğin desteklenmesi, finans kaynaklarına daha iyi ulaşma imkânı sağlanması, bölgesel düzeyde işletmelere destek sağlanması, KOBİ’lerin uluslararası çalışması ve pazarlara ulaşma becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

http://ec.europa.eu/enterprise/initiatives/cosme/index_en.htm

http://www.kosgeb.gov.tr

FISCALIS 2020, GÜMRÜKLER 2020-Maliye Bakanlığı:

Genel amacı iç pazarın vergilendirme sisteminin ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek düzenli olarak işlemesini sağlamak ve iyileştirmektir.

http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm

http://www.gtb.gov.tr

GÜMRÜKLER 2020 – Gümrük ve Ticaret Bakanlığı:

Programın amacı gümrük alanında iç pazarın etkin biçimde işlemesine yönelik olarak üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir.

http://ec.europa.eu/taxation_customs/index_en.htm

http://www.gtb.gov.tr

Yükleniyor. Lütfen bekleyiniz..